Kinderverpleegkundige Family Integrated Care van het jaar 2024
In deze editie van “Aan het woord” spreken we met Ellen van Oene, een toegewijde kinderverpleegkundige met jarenlange ervaring in de medische kindzorg. Ellen heeft haar hart verloren aan de kinderthuiszorg, waar ze zich inzet voor het begeleiden van kinderen en hun gezinnen in hun eigen vertrouwde omgeving. Met haar achtergrond in zowel ziekenhuiszorg, als onderwijs, als internationale kinderverpleging, brengt ze een brede blik op het vak mee. In 2024 werd ze uitgeroepen tot Kinderverpleegkundige Family Integrated Care van het jaar. We spraken haar over haar carrière, haar visie op kindgerichte zorg en wat haar blijft inspireren in haar werk.
Hoe het begon
“Al op jonge leeftijd wist ik dat ik kinderverpleegkundige wilde worden. Ik las een boek over een ziek kind in Zwitserland en daarin zorgde een arts ervoor dat het kind thuis kon overlijden. Dat maakte diepe indruk op mij. In die tijd was dat helemaal niet vanzelfsprekend. Ik was 15 of 16 jaar en dacht: dit is wat ik wil doen.”
Ellen begon haar carrière met de A-opleiding en wist al snel dat ze praktisch ingesteld was en in een ziekenhuis wilde werken. Toch ontdekte ze tijdens haar werk dat de kortdurende zorg in het ziekenhuis niet helemaal bij haar paste. “Ik wilde met kinderen werken, maar ik miste iets in de ziekenhuissetting.”
Ellen van Oene
Van het ziekenhuis naar KinderThuisZorg
Ellens carrière bracht haar naar het buitenland. “Ik heb zeven jaar met mijn gezin in Kameroen gewoond en daar gewerkt als kinderverpleegkundige. Dat waren hele waardevolle jaren waarin ik internationale ervaring opdeed.” Na haar terugkeer in Nederland kwam ze in het onderwijs terecht en leerde ze hoe groot de impact van ziekte is op kinderen, ook buiten het ziekenhuis. “Ik was altijd gefocust op het kind in het ziekenhuis, maar ziekte gaat thuis gewoon door. Het heeft invloed op school, op het gezin, op alles.”
Deze inzichten brachten haar bij KinderThuisZorg, waar alles voor haar samenkwam: “Mijn droom om terminale zorg thuis te bieden, het begeleiden van gezinnen en kinderen, en de tijd en ruimte om echt mee te denken over hun situatie.”
Luisteren naar het kind en gezin
In de kinderthuiszorg staat luisteren centraal. “Ouders en kinderen weten vaak het beste wat ze nodig hebben, maar hebben soms hulp nodig om dat vorm te geven. Je moet letterlijk je handen onder je billen steken en niet meteen in de oplossingsmodus schieten. De mooiste oplossingen komen vaak van de gezinnen zelf.”
Ellen past het gedachtegoed van Machteld Huber toe, waarbij gezondheid niet meer wordt gezien als de afwezigheid van ziekte, maar als het kunnen leven met een aandoening. “Ik spreek niet over ‘ziek zijn’, dat maakt dat kinderen zich ziek voelen. In plaats daarvan kijk ik samen met het kind en gezin: hoe kunnen we het leven ondanks de aandoening zo normaal mogelijk maken?”
Uitdagingen en creatieve oplossingen
Elke leeftijd vraagt om een andere aanpak. “Bij baby’s communiceer je op een heel andere manier dan bij peuters of tieners. Baby’s reageren vooral op toon en aanraking, terwijl peuters al begrijpen wat er gaat gebeuren maar vaak moeite hebben met het ontbreken van keuzevrijheid. Dat maakt de zorg voor peuters soms het lastigst: ze willen zelf regie hebben, maar bepaalde handelingen moeten gewoon gebeuren. Daarin leer ik graag van mijn collega’s. Tieners daarentegen behandel ik zoveel mogelijk als volwassenen. Zij willen vaak actief betrokken worden bij beslissingen en waarderen het als je hen serieus neemt in het maken van keuzes over hun zorgproces.”
Soms willen kinderen bepaalde medische handelingen niet in de klas laten uitvoeren. Het ziekenhuisbeleid is vaak gericht op zoveel mogelijk normaliseren, maar als een kind liever buiten de klas geholpen wordt, is dat soms een betere oplossing. “Het gaat erom wat het kind prettig vindt,” legt Ellen uit. “Sommige kinderen willen de regie over een handeling, bijvoorbeeld zelf een pleister verwijderen, zelfs als dat veel tijd kost. Dat is prima, want door die controle krijgen ze vertrouwen en gaat het de volgende keer vaak sneller.”
Bij medische handelingen zoals het inbrengen van een neus-maagsonde speelt keuzevrijheid een grote rol. “Je kunt een kind laten kiezen: wil je erbij drinken? Wil je op schoot? Wil je dat we het in de woonkamer doen of liever in de keuken? Het lijkt klein, maar die keuzes maken een groot verschil in hoe een kind de zorg ervaart. We leggen zulke afspraken ook vast in het dossier, zodat elke collega weet hoe we het aanpakken. Dat geeft het kind controle en vertrouwen.”
Ook de timing van medische handelingen kan een groot verschil maken. “Bijvoorbeeld: een kind krijgt een injectie tegen reuma en is daarna een heel weekend ziek. Kunnen we het op donderdag doen, zodat het minder impact heeft op het weekend en het kind zich beter voelt op school? Dat soort kleine aanpassingen maken een groot verschil.”
Inspiratie en toekomst
Ellen blijft zich ontwikkelen en heeft onder andere een post-hbo-opleiding Verlies en Rouw gedaan. “Dat heeft mij geleerd om echt stil te staan bij wat ouders en kinderen nodig hebben. Niet alles hoeft meteen opgelost te worden. Je bent als verpleegkundige getraind om op te lossen; maar ouders en kinderen willen gehoord worden. Als je luistert, komen er vanzelf oplossingen naar voren. Zij kennen elkaar, zij kennen het gezin en het schoolsysteem, en hebben vaak al een idee, maar weten niet hoe ze het kunnen realiseren. Samen kun je dan kijken wat wél kan.”
Ze ziet de nieuwe definitie van gezondheid steeds meer terugkomen in het onderwijs voor verpleegkundigen en hoopt dat deze ontwikkeling zich doorzet. “We moeten kinderen niet meer als ‘zieke kinderen’ zien, maar als kinderen met een aandoening. Dat helpt hen om zichzelf ook zo te zien en een zo normaal mogelijk leven te leiden.”
Wat wil je meegeven aan (toekomstige) kinderverpleegkundigen?
“Luister, luister en luister opnieuw. Kinderen en ouders weten vaak heel goed wat ze nodig hebben. Onze taak is om dat serieus te nemen en te kijken hoe we het mogelijk kunnen maken. Kinderverpleegkundige zijn is het mooiste vak dat er is: elke dag nieuwe uitdagingen, nieuwe gezinnen en altijd de kans om écht het verschil te maken.”
Linken met Ellen van Oene? Dat kan via LinkedIn.
