Een blik op zorg, samenwerking en de centrale positie van het kind
#whataboutmedischekindzorg
De wereld van medische kindzorg is volop in ontwikkeling. In deze serie, What about medische kindzorg, willen we een diepere inkijk geven in de ins en outs van deze unieke vorm van zorg. Medische kindzorg draait om kinderen met veelal complexe zorgvragen en hun gezinnen, die vaak langdurige zorg nodig hebben in hun eigen leefomgeving. Maar wat houdt deze zorg precies in? Welke professionals zijn betrokken en hoe ziet hun samenwerking eruit? En misschien wel het belangrijkste: hoe ervaren kinderen en hun gezinnen deze zorg?
In dit eerste artikel staan we stil bij de kern van medische kindzorg: wat het precies is en hoe de samenwerking tussen verschillende zorgprofessionals eruitziet.
Wat is medische kindzorg?
Medische kindzorg betreft zorg voor alle kinderen met een somatische aandoening die een zorgbehoefte hebben binnen en buiten het ziekenhuis. Dit kunnen zowel acute als chronische aandoeningen zijn, en de zorg richt zich op het ondersteunen van kinderen en hun gezinnen in hun eigen leefomgeving. Deze zorg wordt verleend op plekken waar het kind leeft, zoals bijvoorbeeld thuis, op school, bij familie of in een verpleegkundig kinderdagverblijf. Naast verpleging en persoonlijke verzorging gaat medische kindzorg verder dan alleen medische handelingen; het heeft als doel kinderen te helpen zo zelfstandig mogelijk op te groeien richting volwassenheid en hun eigen regie te versterken.
De medische zorg voor kinderen met een somatische aandoening valt onder de verantwoordelijkheid van de kinderarts of een andere medisch specialist, zelfs wanneer de zorg buiten het ziekenhuis plaatsvindt. Dit maakt dat álle kinderen met een zorgbehoefte in aanmerking komen voor kinderverpleegkundige zorg, ongeacht of hun zorgbehoefte intensief of minder intensief is.
Wie doet wat bij medische kindzorg?
Bij medische kindzorg zijn verschillende zorgprofessionals betrokken, elk met een duidelijke rol:
- Kinderartsen of medisch specialisten zijn eindverantwoordelijk voor de zorg, zelfs wanneer die zorg in de thuissituatie plaatsvindt. Kinderartsen zetten zich in voor een zo goed mogelijke medisch specialistische behandeling van de kinderen. Deze behandeling wordt doorlopend afgestemd met de kinderverpleegkundigen in zowel het ziekenhuis als de thuissituatie, zodat er gezamenlijk tot een juiste en integrale indicatiestelling wordt gekomen.
- Kinderverpleegkundigen bepalen, in nauwe samenspraak met kind en gezin, welke zorg nodig is. Zij hebben een rol in de coördinatie van deze zorg en spelen soms een rol in de uitvoering hiervan. Kinderverpleegkundigen stellen de indicatie voor de zorg op basis van de Handreiking Indicatieproces Kindzorg. Dit gebeurt in nauwe afstemming met de behandelend (kinder)arts. Op deze manier wordt er zorg gedragen voor een goede coördinatie tussen het ziekenhuis en de thuissituatie wanneer een kind naar huis kan.
- Andere zorgverleners zoals medische pedagogisch zorgverleners, fysiotherapeuten, en logopedisten kunnen ook betrokken zijn bij de zorg.
- Waar mogelijk worden kinderen en ouders zelf actief betrokken bij de zorg, bijvoorbeeld door hen te leren bepaalde verpleegkundige handelingen zelf uit te voeren.
Medische Kindzorg Samenwerking (MKS)
In Nederland hebben alle kinderen met een somatische zorgvraag recht op integrale medische kindzorg. Dit betekent zorg die aansluit op hun leven en in hun eigen omgeving wordt geboden. Medische Kindzorg Samenwerking (MKS) speelt hierin een cruciale rol. Deze werkwijze maakt het mogelijk om zorg rondom het kind en het gezin te organiseren op vier belangrijke domeinen: medisch, ontwikkeling, sociaal en veiligheid.
MKS zorgt ervoor dat de zorg altijd kind- en gezinsgericht is. Dit betekent dat het kind centraal staat in het zorgproces en dat de zorg is afgestemd op hun specifieke behoeften en situatie. Samenwerking tussen zorgprofessionals, gemeenten, scholen en andere betrokkenen is essentieel om tot passende zorg te komen. Het gezin krijgt regie over de zorg en wordt actief betrokken bij de beslissingen.
De praktijk: hoe werkt MKS?
Werken volgens MKS betekent samenwerken zonder muren, waarbij zorgverleners de juiste zorg op de juiste plek bieden. Dit vraagt om duidelijke communicatie en afstemming tussen alle betrokken partijen. Verschillende tools, zoals de Handreiking Indicatieproces Kindzorg (HIK) en de Hulbehoeftescan, ondersteunen professionals om in de praktijk te werken volgens de MKS-methodiek. Deze hulpmiddelen zorgen voor een gestructureerd proces en heldere afspraken over wie welke stappen zet om tot goede zorg te komen.
Passende zorg voor zieke kinderen
De behandeling van ernstig zieke kinderen is de afgelopen jaren sterk verbeterd, waardoor steeds meer kinderen met complexe zorgvragen ouder worden. Dit stelt ons voor nieuwe uitdagingen: hoe organiseren we zorg voor een groeiende groep kinderen met chronische aandoeningen? Het antwoord ligt in samenwerking. De stelregel is hierbij: de juiste zorg op de juiste plek. Dit betekent dat ziekenhuiszorg wordt geboden wanneer het moet, maar dat zorg in de thuissituatie wordt verleend wanneer dat mogelijk is.
Medische Kindzorg Samenwerking zorgt ervoor dat kinderen ook buiten het ziekenhuis de zorg en ondersteuning krijgen die bij hun leven past. Kinderen zijn geen kleine volwassenen; ze reageren anders op ziekte en hebben een andere benadering nodig. Daarom is er specialistische kennis vereist, met richtlijnen die specifiek zijn voor de zorg aan kinderen.
Het kind centraal
Bij medische kindzorg is het essentieel dat we altijd het kind centraal stellen. Wat heeft het kind nodig? Hoe willen het kind en de ouders de zorg inrichten? Soms willen kinderen bepaalde zorg zelf uitvoeren, of willen zij juist dat hun ouders dit doen. Anderzijds kan het voorkomen dat ouders niet in staat zijn om de zorg te verlenen die hun kind nodig heeft. Het is belangrijk dat er ruimte is om hierover in gesprek te gaan en dat de zorg passend is voor zowel het kind als het gezin.
Kortom, medische kindzorg draait om maatwerk, waarin de stem van het kind leidend is en de zorg naadloos aansluit op de thuissituatie en de wensen van het gezin. Met behulp van de Medische Kindzorg Samenwerking kunnen we er samen voor zorgen dat elk kind de zorg krijgt die het verdient.
Met de serie What about medische kindzorg willen we een breed publiek informeren over de wereld van medische kindzorg en laten zien hoe samenwerking tussen zorgprofessionals en gezinnen de sleutel is tot passende, hoogwaardige zorg voor kinderen met complexe zorgvragen op één of meerdere kinderleefdomeinen.
Lees ook: Casus Liam (11), samenwerking met een 11-jarige met een trancheacanule en Mickey Button.
Lees verder in de reeks #whataboutmedischekindzorg:
Kinderverpleegkundige zorg thuis, waar staan we nu?
Het belang van evalueren in het indicatieproces